Het denken blijft doorgaan

Maand: januari 2019

Gelukkig?

Was u gelukkig met het besluit van de Provincie Noord Holland de herindelingsprocedure van de gemeentes in het Gooi stop te zetten? Wilt u uw geluk niet laten verstoren? Lees dan niet verder. Want, voor wie een zelfstandig Blaricum ter harte gaat, heb ik, zeer tot mijn spijt, weinig goeds te melden.

Dat komt door het Regeerakkoord van het huidige kabinet, waarin onder het kopje Vernieuwing openbaar bestuur een nieuwe aanpak van gemeentelijke herindelingen wordt aangekondigd. Tot nu toe moest er echt iets mis zijn om een herindelingsprocedure in gang te zetten. Zoals een reeks slepende en onoplosbare kwesties (zie het lot van de intussen opgeheven gemeente Bloemendaal). Of een gebrek aan bestuurlijke kracht,  zoals bij de gemeente Wijdemeren, de rechtstreekse aanleiding voor de herindelingsprocedure die de Provincie Noord Holland nu heeft stopgezet. Stront aan de knikker, crisis. En dan, ten einde raad, herindeling.

Zo hoeft het niet meer. Er is geen crisis meer nodig. De spelregels zijn tijdens het spel veranderd. De Provincie zag dat in. Een herindelingsvoorstel, gebaseerd op achterhaalde redenen maakt bij Minister en Kamer geen schijn van kans. 

Het nieuwe herindelingsbeleid is nog niet openbaar. Het is nog concept. Toch kun je uit het Regeerakkoord en het ‘wij stoppen’-persbericht van de Provincie al wel afleiden in welke richting het zal gaan.

Het Regeerakkoord toont zich bezorgd over de politieke verantwoording voor gemeentelijke samenwerking. Het Rijk heeft veel taken overgeheveld naar de gemeenten. Grote taken, zoals die van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Jeugdzorg, Opvang psychiatrische patiënten en noem maar op. Voor kleine gemeenten was dat te veel hooi.  Ze zochten samenwerking. Regionaal of met de buren. Zo werkt Blaricum samen in de BEL, in de Regio, maar ook met Huizen en zelfs met Hilversum. Allemaal heel begrijpelijk. Maar hoe is het intussen met de politieke verantwoording gesteld? Hoe kan een wethouder van Blaricum politieke verantwoordelijkheid dragen voor taken die verricht worden door een samenwerkingsverband waarin hij maar een kleine partner is?

Het Regeerakkoord windt er geen doekjes om:  “Een proces van herindeling is gewenst voor gemeenten die langjarig en in hoge mate afhankelijk zijn van gemeenschappelijke regelingen voor essentiële taken….. Het is dan aan de provincie de herindelingsprocedure…….te starten.”

Argumenten als zwak bestuur zijn dus niet meer nodig. Als de politieke verantwoording voor de door het Rijk overgehevelde, gezamenlijk ondernomen taken niet goed is geregeld, kun je Pats Boem, Out of the Blue, een Herindelingsprocedure aan je broek krijgen. Zonder dat je daar als burger nog een vinger tussen krijgt. Of de afstand tussen politiek en burger daardoor groter wordt, lijkt geen punt van overweging. Consequentie kan ik het Regeerakkoord niet ontzeggen. Eerst Rijkstaken overhevelen naar de gemeenten. Dan eisen (en niet ten onrechte) dat de verantwoording goed geregeld is. De dorsmachines van de bureaucratie vallen pas stil als het hele veld is afgemaaid.

Er is nog een lichtpuntje. Door de actie van de Provincie is bekend wat gaat komen. Er is nog een beetje tijd. Tijd om de politieke verantwoording voor bovengemeentelijke taken te regelen. Vooropgesteld dat dat mogelijk is.  x

Opheffers en handhavers

De toon blijft (bijna) steeds hoffelijk. Emoties worden zo veel mogelijk buiten de deur gehouden. Maar handhavers (tien zetels/meerderheid) en opheffers (vijf zetels/minderheid) gaan zich steeds meer tegen elkaar afzetten. Iedere raadsvergadering een beetje meer. Dat gaat zo.

Handhavers: we horen van iedereen om ons heen dat Blaricum zijn zelfstandigheid moet handhaven.

Opheffers: de meeste mensen die wij spreken kan die zelfstandigheid nauwelijks schelen, vaak zijn ze voor een fusie.

Handhavers:  samenwerking in de BEL combinatie zit elf jaar na de oprichting op het goede spoor. Het begin was moeilijk. Maar dat kwam door de crisis.

Opheffers: de BEL functioneert nog steeds niet zoals dat zou moeten; kijk eens naar het onverminderd hoge ziekteverzuim.

Handhavers :  zes BELambtenaren zijn niet werk gerelateerd ernstig ziek. Zo kom je aan dat hoge percentage. Maar er wordt echt wat aan gedaan.

Handhavers: we willen verkassen naar de provincie Utrecht en hebben, samen met Laren, de minister van Binnenlandse |Zaken per brief om toestemming gevraagd.

Opheffers: die brief is ontijdig. Er staat bovendien niet in dat een minderheid van één derde van de Raad er heel anders over denkt. In een democratie zou je dat uit respect voor de minderheid wel moeten doen.

Handhavers : helemaal niet nodig. Een met meerderheid genomen besluit is een beluit van de hele Raad.

Opheffers : waarom heeft het College van Burgemeester en Wethouders die brief zo maar ondertekend. Heeft het College geen eigen verantwoordelijkheid?

Handhavers : nee, het College voert gewoon het besluit van de Raad uit. 

Opheffers : Jullie zitten in een ivoren toren. Jullie luisteren niet naar de burgers. Geef de burgers een goed overzicht van alle voors en tegens van hetzij fusie hetzij zelfstandig blijven en raadpleeg de burgers op korte termijn. Bij voorkeur nog dit jaar.

Handhavers : Raadpleging van de burgers komt er zeker, maar later in het nieuwe jaar. Jullie termijn is veel te kort.

Opheffers. Noem nou eens vijf thema’s die door niet te fuseren een meerwaarde zouden behouden.

Handhavers : Jullie willen alleen maar efficiency, ook al gaat dat ten koste van de betrokkenheid van de burgers.

Opheffers : er zijn nu drie burgemeesters, negen wethouders, drie secretarissen en 42 raadsleden op 30.000 inwoners. Is dat niet wat te veel van het goede? Bovendien zeggen de drie colleges van B & W van de BEL gemeentes wel dat ze goed met elkaar samen werken, maar is dat echt zo?

Handhavers : er wordt uitstekend samengewerkt.

Opheffers :  zelfs de APV’s (Algemene Politie Verordeningen) zijn niet op elkaar afgestemd. In Blaricum mag je geen ballon oplaten wegens plastic vervuiling, in Laren wel.

Handhavers : onze eigen Raad heeft dat ballonbesluit genomen. Laren niet. Daar zie je aan hoe goed het is dat Blaricum een zelfstandige gemeente blijft.

Zo gaat het heen en weer. Een avond lang. Echte discussie is het al lang niet meer. Zou je zo’n debat niet moeten sturen nu er misschien nog wat te sturen valt? Ik denk aan de toekomst. Soms zie ik, hoe het herindelingsbesluit ook uit valt, jaren van chagrijn en verbittering. 

© 2024 Jan Greven

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑